Ang barya ay nagmula sa salitang Latin na "moneta," na nagkakahulugan ng "isang bagay na tinatanggap ng mga tao bilang pambayad ng utang o upa." Ang mga barya ay maaaring magkakaiba ang anyo, laki, o halaga, subalit ang mga ito ay mayroong pare-parehong layunin: bilang isang uri ng currency o pera na ginagamit sa pang-araw-araw na mga transaksyon.
Sa Pilipinas, ang kasaysayan ng barya ay nagsimula noong panahon ng mga sinaunang tao na naglalagay ng halaga sa mga beads, shells, at iba pang mga bagay upang magkaroon ng katiyakan sa kanilang mga transaksyon.
Noong panahon ng mga Espanyol, nagkaroon ng mas sistemang pagmimintis ng mga barya sa Pilipinas. Ang mga Espanyol ay nagdala ng kanilang sariling mga barya mula sa Mexico at ginamit ito bilang pangunahing currency sa Pilipinas mula 1574 hanggang 1828.
Ang mga baryang ginto at pilak ng mga Espanyol ay mayroong mga nakasulat na inskripsyon ng "Philip V" at "Ferdinand VII," mga pangalawang hari ng Espanya. Noong 1861, inilabas ng mga Espanyol ang kanilang sariling mga barya na may mga inskripsyon ng "Isabel II" at "Alfonso XIII."
Sa panahon ng mga Amerikano, nagsimula ang paggawa ng mga baryang gawa sa copper at nickel. Noong 1903, inilabas ang unang Philippine peso na ginamit bilang pangunahing currency sa Pilipinas. Sa pagdaan ng panahon, mayroong mga iba't ibang uri ng barya ang naibigay sa bansa, tulad ng mga barya noong panahon ng Komonwelt at Modernong Panahon.
Definition of coin collecting
Ang pagkolekta ng barya ay isa sa mga uri ng koleksyon na tumutukoy sa pagtitipon ng mga barya para sa personal na layunin. Mayroong iba't ibang mga dahilan kung bakit nagkakaroon ng interes ang isang tao sa pagkolekta ng barya.
Maaring ito ay dahil sa interes sa kasaysayan, pagpapahalaga sa mga nagdaang panahon, o ang pagtingin sa barya bilang isang uri ng investment. Ang mga barya ay nagkakaroon ng halaga ayon sa kanilang rarity, kondisyon, at kasaysayan.
Types of Philippine Coins
A. Pre-Colonial Coins
Ang mga pre-colonial na barya ay hindi pa ganap na nagkakaroon ng sistematikong anyo o disenyo. Halimbawa ng mga ito ay ang mga beads at shells na ginagamit bilang currency ng mga sinaunang tao sa Pilipinas.
B. Spanish Colonial Coins
Ang mga Espanyol ang unang nagdala ng sistematikong pagmimintis ng mga barya sa Pilipinas. Mayroong mga nakasulat na inskripsyon ng "Philip V" at "Ferdinand VII" sa mga baryang ginto at pilak na ginamit bilang pangunahing currency sa bansa. Noong 1861, inilabas ng mga Espanyol ang kanilang sariling mga barya na mayroong mga inskripsyon ng "Isabel II" at "Alfonso XIII."
C. American Colonial Coins
Noong panahon ng mga Amerikano, inilabas ang unang Philippine peso na ginamit bilang pangunahing currency sa bansa. Ito ay ginawa mula sa copper at nickel. Mula noong 1903, iba't ibang mga uri ng barya ang naibigay sa bansa tulad ng mga barya noong panahon ng Komonwelt at Modernong Panahon.
D. Modern Philippine Coins
Ang mga kasalukuyang mga barya sa Pilipinas ay mayroong iba't ibang mga denominasyon, mula sa 1 sentimo hanggang sa 10 piso. Ang mga ito ay ginawa mula sa copper-plated steel, brass, nickel-plated steel, at bimetallic. Ang disenyo ng mga kasalukuyang mga barya ay nagpapakita ng mga makabagong mga elemento tulad ng mga pambansang simbolo at mga imahe ng mga bayaning Pilipino.
Coin Collecting Tips
A. Learn the basics of coin collecting
Para sa isang nagsisimula pa lamang sa koleksyon ng barya, mahalaga na malaman ang mga pangunahing konsepto ng koleksyon ng barya. Kailangan ding malaman kung paano mag-identify ng mga uri ng barya, ang kanilang kasaysayan, at kung paano mag-determine ng kanilang halaga.
Maari din mag-research sa mga online resources upang malaman ang mga pangunahing kaalaman sa koleksyon ng barya.
B. Collect what you love
Ang pagkolekta ng barya ay isang personal na aktibidad. Kung kaya't mahalaga na mamili ng mga barya na personal na nagbibigay ng kasiyahan. Maaring ito ay mga barya na may mahalagang kasaysayan sa Pilipinas, o mga barya na mayroong magandang disenyo o kulay. Ang pagpili ng mga barya na mahalaga sa personal na interes ay magbibigay ng mas malaking inspirasyon sa pagkolekta.
C. Start with the basics
Para sa mga nagsisimula pa lamang sa koleksyon ng barya, mahalaga na umpisahan muna sa mga basic na barya. Maari itong mga kasalukuyang mga barya na nakukuha sa pang-araw-araw na transaksyon, tulad ng 1 sentimo, 5 sentimo, 10 sentimo, 25 sentimo, at 1 piso. Sa pagkakataong ito, mahalaga na pag-aralan ang mga makabagong elemento ng disenyo ng mga kasalukuyang mga barya upang mas maging familiar sa mga ito.
D. Be mindful of the condition of the coin
Ang kondisyon ng barya ay isa sa mga pinakamahalagang bagay na dapat tandaan sa pagkolekta ng barya. Kailangan itong iingatan at hindi dapat malagay sa mga lugar na maaring makasira sa kanila, tulad ng mga lugar na maaring magdulot ng oxidization o pagkakaroon ng kalawang.
Mahalaga din na huwag magpahalata sa mga hindi magandang kalagayan ng mga barya. Ito ay dahil ang kundisyon ng barya ay isa sa mga pinakamalaking factor na nakakaapekto sa kanilang halaga.
E. Store your coins properly
Para sa mahalagang mga barya, mahalaga din ang tamang paraan ng pagtatago. Ito ay upang mapanatili ang kanilang kalagayan at halaga. Maaring gamitin ang mga barya folders, mga lalagyan ng mga barya na nakaprotekta sa kanila mula sa mga kahit anong mga elemento na maari itong maapektuhan.
Sa pagkakataong ito, mahalaga rin na iwasan ang pagkakalat ng mga barya sa iba't ibang mga lalagyan dahil maari itong magdulot ng scratches sa kanilang surface.
F. Join a community of coin collectors
Ang pagiging bahagi ng isang community ng mga coin collectors ay makakatulong sa pagpapalawig ng kaalaman sa koleksyon ng barya. Sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan sa iba't ibang mga collectors, maaring matuto sa mga bagong koleksyon, makakuha ng mga tips at recommendations, at mas maging inspired sa pagkolekta.
Maaring mag-participate sa mga coin collecting forums at events upang makilala ang iba't ibang mga kolektor.
The Value of Philippine Coins
A. Rarity
Ang rarity ng isang barya ay isa sa mga pangunahing factor na nakakatugon sa kanilang halaga. Ito ay dahil sa mga barya na hindi na ginagawa o hindi na magagawa, ang kanilang halaga ay tataas dahil sa kanilang limitadong supply. Halimbawa ng mga barya na may mataas na halaga dahil sa kanilang rarity ay ang mga baryang ginawa sa mga espesyal na okasyon tulad ng mga kampanya ng eleksyon.
B. Condition
Katulad ng nabanggit sa nakaraang seksyon, ang kondisyon ng barya ay isa sa mga pangunahing factor na nakakaapekto sa kanilang halaga. Ang barya na nasa magandang kondisyon ay mas malaki ang halaga kumpara sa mga barya na may mga gasgas at dumi. Sa pagkakataong ito, mahalaga na mag-invest sa tamang mga kasangkapan upang mapanatili ang kanilang kalagayan at halaga.
C. Historical Significance
Ang historical significance ng isang barya ay isa rin sa mga factor na nakakatugon sa kanilang halaga. Ito ay dahil ang mga barya ay mayroong mga kwento at karanasan sa likod ng mga ito. Halimbawa ng mga barya na mayroong historical significance ay ang mga baryang ginamit noong panahon ng digmaan, mga baryang ginamit sa mga mahahalagang kasaysayan ng bansa, at mga baryang ginamit sa mga okasyon tulad ng papal visit.
D. Market Demand
Ang market demand ay isa rin sa mga factor na nakakatugon sa halaga ng isang barya. Kung ang isang barya ay nasa malaking demand ng mga kolektor, ang kanilang halaga ay tataas dahil sa limitadong supply. Sa pagkakataong ito, mahalaga na maging updated sa mga current trends at demand ng mga collectors upang mas makapag-decide sa mga baryang dapat kolektahin.
Where to Find Philippine Coins
A. Antique Shops
Maraming antique shops ang nagbibigay ng mga koleksyon ng mga barya. Maaring bisitahin ang mga antique shops sa mga commercial areas o magtanong sa mga kilalang antique collectors upang makahanap ng mga malalaking koleksyon ng mga barya.
B. Online Auction Sites
Ang mga online auction sites tulad ng eBay ay nagbibigay ng malaking seleksyon ng mga barya para sa mga collectors. Sa pagkakataong ito, mahalaga na mag-ingat sa mga pekeng mga koleksyon at maghanap ng mga reputable sellers upang masiguro na ang mga baryang bibilhin ay totoo at mayroong tamang halaga.
C. Banks
Maaring magtanong sa mga bangko upang makakuha ng mga baryang bago o mga limitadong edisyon. Sa pagkakataong ito, mahalaga na magtanong sa mga bangko sa mga espesyal na okasyon tulad ng papal visit o mga kampanya ng eleksyon upang makakuha ng mga espesyal na barya.
D. Coin Shows
Maraming mga coin shows ang nagsasagawa sa buong Pilipinas. Ito ay maaring maging magandang oportunidad upang makilala ang iba't ibang mga collectors, makakuha ng mga tips, at makakuha ng mga baryang may halaga. Sa pagkakataong ito, mahalaga rin na maging updated sa mga schedule ng mga coin shows upang mas maging handa sa mga susunod na pagkakataon.
Conclusion
Ang pagkolekta ng mga barya ay isang magandang paraan upang magkaroon ng kaalaman tungkol sa kasaysayan ng bansa, pati na rin ang mga pagbabago sa disenyo ng mga barya sa panahon. Mahalaga rin ang mga kaalaman tungkol sa mga factor na nakakatugon sa halaga ng mga barya upang makapag-decide ng tamang mga barya na dapat kolektahin.
Sa Pilipinas, maraming mga barya ang mayroong mataas na halaga dahil sa kanilang rarity, kalagayan, historical significance, at market demand. Sa pagkakataong ito, mahalaga na maghanap ng mga reputable sellers at maging updated sa mga current trends ng mga collectors upang makapag-decide ng tamang mga barya na dapat kolektahin.
Sa panahon ngayon, mas madaling maghanap ng mga barya sa pamamagitan ng mga online auction sites at social media groups. Mahalaga rin na maging maingat sa pagbili ng mga barya sa mga online platforms at maghanap ng mga reputable sellers upang mapanatili ang kalidad ng mga baryang bibilhin.
Sa kabuuan, ang pagkolekta ng mga barya ay isang magandang paraan upang magkaroon ng kaalaman tungkol sa kasaysayan ng bansa at magpakalikha ng mga connections sa mga collectors. Mahalaga rin ang mga kaalaman tungkol sa mga factor na nakakatugon sa halaga ng mga barya upang makapag-decide ng tamang mga barya na dapat kolektahin.
Sa pamamagitan ng tamang mga kasangkapan at paghanap ng mga reputable sellers, maaring maging malaking source of pride at enjoyment ang pagkolekta ng mga barya para sa mga collectors.
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento